Karotis Arter (Şah Damarı) Tıkanıklığı

Karotis arterler (Şah damarı), boyun bölgesinde bulunan büyük arterlerdir ve beyne oksijen taşıyan kanı sağlarlar. Bu arterlerdeki darlık veya tıkanıklık, kan akışını azaltabilir ve potansiyel olarak inme gibi ciddi durumlara neden olabilir. İnme 6/1000 prevelans ve 2/1000 insidansı ile 60 yaş üstü nüfusta diğer kardiovasküler hastalıklardan sonra ikinci en sık ölüm nedenidir. Bütün yaş gruplarında nörolojik hastalıklardan ölüm ve iş gücü kaybında ilk sırada yer almaktadır.

Karotis darlıklarının en sık nedeni aterosklerozdur. Buna bağlı risk faktörleri içinde ileri yaş, DM, sigara içiciliği, obesite, yüksek kolesterol seviyeleri, hipertansiyon en önemli risk faktörleri içerisindedir. Ateroskleros yaygın bir hastalık olup vücutta tüm arterleri tuutğundan hastaların başka bölgelerinde (kalp koroner arter , aort damar , periferik arter gibi) darlığa bağlı damar tıkanıklığı varsa Karotis arterlerdede olma ihtimali artmaktadır. Bu hastalar hastaneye geldiğinde boyun damarlarında hastalık olup olmadığı araştırılmalıdır. Ayrıca nörolojik bulgularda gelen hastalarda özellikle ileri yaşlı olan hastalarda karotis arter dağlığı şüphelenmeldir.

Genç hastalardada karotis arter darlığı olabilir, ancak bu durum genellikle yaşlı bireylerde daha sık rastlanan bir durumdur. Genç hastalarda karotis arter darlığının belirtileri genellikle hafif veya belirgin olmayabilir. Ancak risk faktörlerine sahip olan genç bireylerde, düzenli sağlık kontrolleri ve risk faktörlerinin kontrol altında tutulması önemlidir.

Tanı iyi bir anamnez ve fizik muayene sonrası doppler USG, Karotis arter DSA, Kontrastlı BT, veya MR angio yapılabilir. Özellikle risk faktörü olan, ileri yaşlı olgularda şikayeti olmasa bile karotis arter darlığı olup olmaması açısından değerlendirilmesi hastada kalıcı nörolojik bulgular olmadan tanı konmasına neden olacaktır.

Her karotis arter hastalığına müdahale ediliyor mu. Tabiki hayır, karotis darlığın derecesi, darlığın yeri, hastanın yaşı, cinsi, risk faktörleri ve komorbid durumu müdahale endikasyonunu belirlemektedir.
Tedavi seçenekleri arasında medical tedavi, Cerrahi olarak Karotis endarterektomi, ve uygun vakalarda stent yerleştirilmesidir. Hangi hastada hangi tedavinin uygulanacağı kararı bu konuda deneyimli hekimler tarafından belirlenmesi büyük önem arz etmektedir.

PROF.DR. NEVZAT ERDİL
ULUSAL VASKÜLER VE ENDOVASKÜLER
CERRAHİ DERNEĞİ BAŞKAN YRD.